Demeter ve İlkbahar – Karaköy Mono

Bahar mevsimi her kültürde bereket ve verimlilik ile özdeşleştirilir, dünyanın tekrar nefes almaya başladığını ve hayata döndüğünü simgeler. Tüm doğanın canlandığı bu mevsim Antik Yunan mitlerinde Demeter’in kızına kavuşmasıyla açıklanır.

 

Antik Yunan mitolojisinde Demeter, hasat ve tahıl tanrıçası olup dünyayı kutsayarak verimli ürün alınmasını sağlar. Bu büyük görevini her yıl yerine getirirken, Zeus’tan olan kızı ortadan kaybolduğunda işler değişir.

Demeter ve Zeus’un çocuğu olan Persephone; günlerini kırları, diyarları, vadileri dolaşarak geçiren güzel ve masum bir kızdır. Günün birinde bir ırmak kenarındayken, Eros’un okuyla lanetlenen Hades’in zulmüne uğrar. Yeraltı ve ölüm tanrısı olan Hades aşkı yüzünden kaçırdığı Persephone’nin direnişlerine ve annesinin yardım çağrılarına aldırmaz. Sevgilisini kendi ülkesine, Yeraltı’na götürür.

 

 

Olympos Dağı’ndaki Demeter kızını bulamayınca telaşlanır ve ortadan kaybolduğunu fark eder. Dünyanın dört köşesini dolaşıp kızını arayan hasat tanrıçası başarılı olamaz. Bu hüsranın sonucu olarak Demeter görevlerini yerine getiremez ve yeryüzü büyük bir kıtlığa hapsolur. Sonunda tanrıça bir nehir perisi olan Arethusa’yla karşılaşır. Peri, tanrıçanın kızını Yeraltı’nda, Hades’in kraliçesi olarak gördüğünü söyler. Bu bilgiyle Zeus’a giden Demeter baş tanrıdan yardım ister.

Hades ile ilişkisi sıkıntılı olan Zeus ara bulucu olarak Hermes’i gönderir. Çeşitli sözleriyle Hermes, Yeraltı tanrısını eşinden vazgeçip annesine yollamaya ikna eder. Fakat bir sorun vardır, Hades’in yanında kaldığı süre boyunca açlığına yenik düşen Persephone eşinin önerdiği bir narın birkaç çekirdeğini yemiştir. Yeraltı’nın kuralları gereği artık ölüler dünyasına aittir.

Yeryüzünün hasat tanrıçasının yoksunluğuyla harap olacağını bilen tanrılar bir anlaşmaya varırlar. Persephone artık yılın altı ayını kocasının yanında, Yeraltı’nda geçirecek ve kalan altı ayında annesiyle yeryüzünde olacaktır. Yılın kızından ayrı olduğu yarısında Demeter acı çeker ve bu yüzden de toprak verimliliğini kaybeder, sonbahar ile kış yaşanır. Kızına sahip olduğu yarısında ise dünyaya ilkbahar ve yaz hâkimdir.

Yazar: Ece Göç.